To książka dla każdego wrażliwego czytelnika

Kolejna książka kresowa Krystyny Lemanowicz trafia właśnie do czytelników, wzbogacając sagę autorki o ludobójstwie na Kresach.

To niezwykła, wstrząsająca powieść „Tak nie miało być”, która właśnie ukazała się nakładem Wydawnictwa Media Zet.

O czym jest powieść „Tak nie miało być”?

„Ta książka to porażający swoją prawdą fabularyzowany, unikalny dokument historyczny. Czyta się go z zapartym tchem” – pisze we Wstępie do książki znakomity kresowy pisarz Stanisław Srokowski.

Losy bohaterki książki Kazimiery są powikłane, tragiczne, z syberyjską historią.

„Wstrząsa scena, w której Kazimiera ratując swoją malutką wnuczkę, wyrzuca ją z pociągu , a potem sama ucieka z transportu na Sybir i odnajduje jeszcze żywe dziecko” – z uznaniem recenzuje tę książkę pisarz Stanisław Srokowski, dodając: -Losy Kazimiery łączą się z losami Polski, a jej niemal beznadziejna walka o przeżycie została opisana jak znakomity scenariusz do wielkiego filmu artystycznego. Więzienia, terror, ucieczka, poszukiwanie rodziny, męża, dzieci, upokorzenia, cierpienia i strach to swoiste znaki drogowe, które prowadzą tę postać przez życie. To studium charakterów i poszukiwanie wolności”.

„Nikt mnie nie złamie i nie nakaże zaprzestania pisania wspomnień Kresowiaków, którzy dają świadectwo prawdy tamtych straszliwych czasów – pisze w Posłowiu do swej powieści „Tak nie miało być” Krystyna Lemanowicz .- Kresy w Polakach nadal budzą niezwykłe i silne wzruszenia. Ta mieszanka narodowościowa, przedmurze chrześcijaństwa, tworzy nierozerwalny element państwowości polskiej, krainy wielu kultur, religii, języków, obyczajów i folkloru. O Kresach trzeba pamiętać, choć powrotu już nie ma”.

Powieść „Tak nie miało być” ma 300 stron, jest przejrzyście, starannie wydana, ilustrowana zdjęciami, dobrze się ją czyta. Składa się z rozdziałów: Nowogródczyzna, Na „Ziemi Odzyskanej”, Białoruś, Uwagi autorki do książki, Posłowie – Krystyna Lemanowicz .

Autorka zadedykowała ją swojemu mężowi Januszowi, synom Jackowi – Robertowi i Andrzejowi z jego żoną Justyną oraz wnuczkom Liliannie i Mariannie.

Zapraszamy do lektury.

—————————————-

Poniżej:

Wstęp do „powieści „Tak nie miało być” pióra znanego pisarza, znawcy dziejów Kresów Stanisława Srokowskiego
Od autorki – Niezwykła kobieta
Informacja o książce
Zamówienie

———————————————

Stanisław Srokowski

Wstęp do powieści „Tak nie miało być”

O Krystynie Lemanowicz pisałem przy okazji ważnej książki „Osaczenie. Polski Wołyń w ogniu nienawiści”: „Niesamowita to książka, wstrząsająca, gromadząca relacje świadków najokrutniejszej rzezi, a najcenniejsze w niej jest to, że zawiera unikalne wypowiedzi samych morderców i ich żon”.

Tym razem pisarka znacznie poszerzyła i pogłębiła problematykę kresowego ludobójstwa. Przybliżyła udręki, lęki, bóle, cierpienia i zagładę Polaków mieszkających między Białorusinami. Zbrodnie dokonywane były przez reżim sowiecki, prowokujący i podsycający coraz ostrzejsze i coraz bardziej brutalne konflikty etniczne.

„Często zadawaliśmy sobie pytanie – mówi bohaterka powieści – kim są Białorusini, bo o nich nie mówiło się dobrze. Wielu z nich wywodziło się z Komunistycznej Partii Zachodniej Białorusi. Już z początkiem sowieckiej okupacji na Kresach organizowali się w grupy dywersyjne przeciwko Polakom. Napadali na transporty, posterunki, poczty, policjantów i oficerów Wojska Polskiego. Rabowali polskie mienie, ostrzeliwali oddziały wojskowe (…). Świetnie się sprawdzali w donosicielstwie”. Znakomicie zarysowała pisarka portret głównej bohaterki, która poszukuje swojej rodziny, Kazimiery Kupicz.

Świadkowie opowiadają o jej powikłanej, tragicznej, syberyjskiej historii. Wstrząsa scena, w której Kazimiera ratując swoją malutką wnuczkę, wyrzuca ją z pociągu, a potem sama ucieka z transportu i odnajduje jeszcze żywe dziecko.

Nieustannie napotykamy obrazy pełne grozy i bólu.

Ta książka to porażający swoją prawdą fabularyzowany, unikalny dokument historyczny. Czyta się go z zapartym tchem.

Losy Kazimiery łączą się z losami Polski, a jej niemal beznadziejna walka o przeżycie została opisana jak znakomity scenariusz do wielkiego filmu artystycznego. Więzienia, terror, ucieczka, poszukiwanie rodziny, męża, dzieci, upokorzenia, cierpienia i strach to swoiste znaki drogowe, które prowadzą tę postać przez życie. To studium charakterów i poszukiwanie wolności.

Autorka potrafi wydobyć z każdej sceny, z każdego dialogu, z każdej narracji, ważny tragiczny pierwiastek i pokazać go w sposób przekonujący i wiarygodny. „Paznokci nie było – opowiada. – Odpadły razem z wyciekającą ropą (…). Albo: „Tu pozostały ciemne ślady od przypalania papierosami. Był też taki, który wieszał głową w dół i wciskał do nosa terpentynę z amoniakiem (…). Inny bydlak bił gumową pałką i kantem deski gdzie popadło”.

Wystarczy. Nie? To inny opis: „Rabowano mienie, żywność i zwierzynę. Ginęli Polacy i Białorusini, a także żołnierze Armii Krajowej. W partyzantce byli też Żydzi, którym udało się zbiec z getta. Oni też paprali się w krwi bezbronnej ludności polskiej”. Można by cytować godzinami.

Ale znajdziemy też sceny liryczne, pogodne i piękne w swoim wyrazie. To bogata, barwna, wielostronna opowieść o polskim losie, w której dobro i zło splatają się ze sobą, a miłość i nienawiść idą w parze.

Tragedia ludzka towarzyszy pięknym opisom natury.

Głęboki ślad dramatycznego doświadczenia polskiego narodu.

Książka dla każdego wrażliwego czytelnika.

Stanisław Srokowski

——————————————-

Stanisław Srokowski –

poeta, prozaik, dramaturg, krytyk literacki. Urodzony na Kresach.

Działał w „Solidarności Walczącej”. Autor powieści: „Ukraiński kochanek”, „Zdrada”, „Duchy dzieciństwa”, „Repatrianci”, „Lęk”, „Samotność”, „Barbarzyńcy u bram”, „Spisek barbarzyńców”, a także tomów poetyckich i zbiorów opowiadań: „Strach”, „Nienawiść” – podstawa filmu „Wołyń” Wojciecha Smarzowskiego – została wyróżniona nagrodą Józefa Mackiewcza. „Ukraińskiego kochanka” w plebiscycie Polskiego Radia uznano za jedną z najważniejszych książek 25 – lecia.

„ Dobijcie nas, tylko nie kłamcie” – tak o prawdę na temat polskich Kresów apeluje w książce pod tym tytułem Stanisław Srokowski. Kresy to dla niego wspaniały kraj lat dziecinnych, ważna część polskiej kultury i historii, ale także miejsce rzezi, którą przeżył osobiście.

Dziś autor podróżuje po świecie, by opowiadać to, co każdy Polak wiedzieć o Kresach powinien.

Jego głos wznosi się mocno, gdy trzeba apelować przeciw „amputacji pamięci, która uczyni z nas państewko bez własnej historii; tubylców, którzy nie wiedzą, skąd tu się wzięli. Kadłubowe państwo bez znaczenia dla kogokolwiek”.

————————————

Krystyna Lemanowicz

Posłowie – powieść „Tak nie miało być”

Kiedy przed laty zaczęłam spisywać relacje Polaków z Kresów, w trakcie wielu rozmów podawano mi kolejne nazwiska, a bywało, że tylko imiona innych osób, które w jakiś sposób utknęły im w pamięci. Aby do nich dotrzeć, musiałam zmierzyć się z urzędniczą biurokracją, która często powoływała się na RODO (ochrona danych osobowych). Odsyłano mnie do Urzędu Ochrony Danych Osobowych, aby tam przeprowadzono postępowanie w sprawie.

Moje tłumaczenia obijały się od ściany. Czas naglił. Obawiałam się, że ci już dość sędziwi ludzie mogą opuścić świat żywych. Zatem zmuszona byłam przyjąć inną ścieżkę dotarcia. Trwało to jakiś czas, ale w niektórych przypadkach udało się.

Rozmowy z tymi osobami były wyjątkowe i zadziwiające. Mimo swojego wieku sporo zapamiętali. Często ze łzami w oczach twierdzili, że najtrudniejszą decyzją ich życia było podjęcie decyzji o pozostawieniu własnej ziemi, własnego domu i często białoruskich przyjaciół. My nie będziemy uchodźcami ani uciekinierami – powtarzali. –Wyrzucają nas Sowieci, dla których godność i honor Polaka nic nie znaczy. Z drugiej strony chcieliśmy uniknąć białoruskich i ukraińskich bestii z lasu, którzy nadal mordowali Polaków. Nie chcieliśmy się stykać z pomiataniem człowieczej godności, nie chcieliśmy iść na śmierć poprzedzoną haniebnymi torturami.

Sowietów było coraz więcej. Widzieliśmy przejeżdżające radzieckie czołgi, wozy taborowe, samochody, a na nich wielkie dykty z hasłami typu: „wpieriod na zapad”. Takie hasła wisiały przy drogach do wielu miast.

Z marszu przystąpili do opanowania nieswojej ziemi i porządkowania woli radzieckiego okupanta albo ryzyka represji, które Polacy dobrze znali.

– Nie było wyboru – wspominała pani Maria, córka pani Józefy, do której dotarłam w 2022 roku. – Musieliśmy się pogodzić ze swoim losem. I tak cały splot wszystkich okoliczności wpłynął na decyzję opuszczenia naszego domu. Z kartą ewakuacyjną wydaną pod koniec sierpnia 1945 roku, z jedną krową i kilkoma drobiazgami. Żałowaliśmy, że nie wyjechaliśmy razem z panią Kazimierą. Może jej los byłby inny, gdyby miała przy sobie życzliwych ludzi. Wspieralibyśmy się i wzajemnie sobie pomagali. Nad tym boleję najbardziej – mówiła Maria.

Mama nie mogła zagrzać miejsca na stabilne życie rodziny. Wciąż szukała przestrzeni życiowej, gdzie nie będzie docierać mowa białoruska, ukraińska i rosyjska. Niestety, takich miejsc w wolnej Polsce nie było. Wędrówka w poszukiwaniu takiej oazy zakończyła się pod Koszalinem.

Nie czuliśmy się tam dobrze. Mamę dopadały choroby. Poza tym cierpiała za przyczyną powojennej rzeczywistości. Nie mogła przeboleć, że musi skrywać swoje wypędzenie. Usta wygnańców były kneblowane przez kolejną sowiecką okupację. Potwornie przeżywaliśmy to, że musieliśmy dziękować sowieckim barbarzyńcom za naszą wolność. Jaką wolność?! – pytali nam podobni. Przecież nie uwolniliśmy się od nich. Oni tu są ze swoim systemem i aparatem bezpieczeństwa. Nikt nie miał złudzeń co ich postępowania. Od pierwszych dni budowali Polakom sowieckie piekło, którego doświadczaliśmy przez ostatnie lata.

Ten wieloletni smutny czas Polacy definiowali jako rozlewający się komunizm, w którym popełniano wiele zbrodni na psychice, kulturze powszechnej i narodowej. Tam, gdzie działali Sowieci, nigdy nie było równych z równymi ani wolnych z wolnymi. Ciągle były konflikty, bo tylko oni jednostronnie decydowali o wszystkim.

Już w pierwszych dniach na Ziemi Odzyskanej znaczną część majątków przejęło Wojsko Polskie i Oddziały Armii Radzieckiej.

Z każdym następnym dniem lepiej nie było. Armia Czerwona z oddziałami NKWD, która przybyła na Ziemie Odzyskane, traktowała te tereny jak wojenny łup. Rozmontowywali istniejące jeszcze zakłady przemysłowe, fabryki i istniejącą jeszcze infrastrukturę. Brutalnie niszczyli nadające się jeszcze sprzęty, maszyny i szlaki kolejowe, jak np. tory kolejowe. Zdobycz ładowali na samochody, potem ładowali do towarowych pociągów i wywozili do ZSRR.

Wśród Polaków bardzo zmęczonych, chorych i cierpiących na gruźlicę dał się zauważać spory chaos. Powszechnie mówiło się o nadciągającym głodzie. To frustrowało. Było też przekonanie, że władza jest niekompetentna, na dodatek skorumpowana. Bo niby dlaczego przymyka oczy na rozgrabianie naszego dobra przez żołnierzy Armii Czerwonej. Dlaczego nie reaguje na różne niepokojące zdarzenia z ich udziałem. Kto tu rządzi?– pytali ludzie.

Polacy byli podejrzliwi, bo nikt nie wiedział, kto donosi, a kto nie donosi. To było zauważalne zwłaszcza na wsi i wśród osiedleńców, których połączyła zsyłka w głąb Rosji. Funkcjonowało przekonanie, że zesłane rodziny nie były bez grzechu, że musiały swoim postępowaniem w jakiś sposób narazić się władzy sowieckiej. Bez wątpienia od początku stosowano system inwigilacji i terroru, który został przywleczony z ZSRR, a który miał na celu kontrolowanie społeczeństwa.

Pocztą pantoflową docierały też smutne wiadomości. Znikali ludzie, zwłaszcza ci, którzy byli powiązani z jakąś partią, czy działaczami ruchu oporu. Słyszało się o procesach, wyrokach i wywózkach. Zastraszanie było elementem eliminowania osób o poglądach demokratycznych, z określonym systemem wartości i pragnących wolności bez monopolu władzy autorytarnej, która całkowicie podlegała Związkowi Sowieckiemu.

Kolejnym problemem dla wszystkich było brak uregulowania prawnego granic z państwem niemieckim. Wielu ludzi siedziało na walizkach, twierdząc, że tu, na tej ziemi, nie opłaca się inwestować, bo wrócą Niemcy i wezmą Polaków za parobków. Inni z przerażeniem mówili, że jak przyjdą Niemcy, to będą się mścić. Brak stabilizacji z tego powodu rodził nieufność obywateli.

Stalinizacja rozwijała się i wpychała się we wszystkie dziedziny życia mieszkańców wsi i miast. Ci nieproszeni „goście” niszczyli relacje z bliskimi. Oskarżali tym, czym sami się zajmowali. Łzy smutku nie wysychały. Nie tak miała wyglądać wolność – powtarzali przesiedleńcy. Ta wolność daleko odbiegała od ludzkich pragnień. Ona została zawładnięta przez byłych zaborców i okupantów, od wieków narzucających ludziom jak mają żyć.

Bulwersujące było to, że nie można było mówić o dramatycznych wywózkach na Sybir, o przepełnionych więzieniach, torturach prowadzonych przez NKWD i rozstrzeliwaniu więźniów w celach. Nie można było mówić o bohaterach Armii Krajowej, w której byli endecy, chadecy, socjaliści, ludowcy i piłsudczycy.

Komuniści przydeptani butem rosyjskim mordowali ludzi podziemia niepodległościowego i deptali w nich pamięć, bo dla Sowietów byli wciąż zdrajcami, choć mieli różne pomysły na Polskę. A przecież celem dla wszystkich była Polska niepodległa, wolna, popierana przez wszystkich Polaków, bez aparatu represji i sowieckiego imperium, którego celem była od zawsze likwidacja polskości i zabijanie ciała i ducha Polaków. Robiono wszystko, aby w polskim społeczeństwie zagościła historyczna pustka. Duszono prawdę w zarodku.

Smutne jest to, że do dziś pokutuje jednostronne patrzenie na zaszłości historyczne, nie tylko związane ze zbrodniami banderowskimi, białoruskim, a także zbrodniami sowieckimi.

Zdawało się, że po 1989 roku, kiedy to powstała wolna Polska wszystko się zmieni, że Kresowiacy już bez strachu opowiedzą swoją historię życia, swojej utraconej ziemi, polskiej tradycji, polskiego dziedzictwa narodowego z 600 – letniej kresowej ojczyzny.

Czytelnicy moich książek pytają mnie nad czym teraz pracuję. Odpowiadam, że tematyką moich książek nadal są Kresy i całe zło, które spotkało Polaków w czasie II wojny światowej.

Nie godzę się na zakłamywanie historii, która na oczach Polaków tonie w mroku i rozsypuje się w czeluściach kłamstw, fałszu i frazesów.

Są też i tacy, którzy twierdzą, że dzisiaj nie ma miejsca na rzetelne opisywanie spraw drażliwych w kwestii ukraińskiego nacjonalizmu, bo jest wojna.

Współczuję. Tak nie powinno być. Każdy chce żyć w niepodległej ojczyźnie, nie powinien przeżywać takiego barbarzyństwa w najbardziej krwawej postaci.

W każdej wojnie rodzą się pytania o sens zadawanego cierpienia, sile nienawiści, makabryczności i granicy okrucieństwa.

Wojna jest złem. Narusza przynależne człowiekowi prawa i swobody do życia. Nie respektuje sumienia i depcze godność. Bez wątpienia w tej wojnie nie chodzi o demokrację ani prawa człowieka. Być może chodzi o zdobycie żyznej ziemi i zasobów surowcowych. Ale nie mnie oceniać i nie o to mi chodzi. Jedno jest pewna, że Rosjanie w swoim DNA mają niszczenie wszystkiego, co stanie im na drodze, rabowanie, palenie, gwałcenie, mordowanie i wywożenie dzieci i dorosłych. Rosja od zawsze była taka sama i od wieków kojarzy się z kłamstwem, infiltracją agenturalną, manipulacją i prowokacją wpływającą na grupy społeczne i narody.

Ufam, że ukraiński silny patriotyzm i pragnienie życia w wolnej ojczyźnie, pokona rosyjski terror i wszyscy powrócą do swoich domów.

Nam, Polakom, taką możliwość odebrano. Całkowicie wykluczono nas z tego systemu. Na domiar złego zakazywano nam mówić o cierpieniu, ogromnej tragedii wojennej i ludobójstwie dokonanym przez ukraińskich nacjonalistów.

Nikt mnie nie złamie i nie nakaże zaprzestania pisania wspomnień Kresowiaków, którzy dają świadectwo prawdy tamtych straszliwych czasów.

Kresy w Polakach nadal budzą niezwykłe i silne wzruszenia. Ta mieszanka narodowościowa, przedmurze chrześcijaństwa, tworzy nierozerwalny element państwowości polskiej, krainy wielu kultur, religii, języków, obyczajów i folkloru. O Kresach trzeba pamiętać, choć powrotu już nie ma.

Pamiętamy falę nieszczęść, która spadała na Kresy w czasie I wojny światowej za sprawą bolszewików, a wcześniej represje ze strony zaborców. Kres Kresów dokonał się ostatecznie 17 września 1939 roku, gdy wojska radzieckie uderzyły na Polskę, a aktem ostatecznie wymazanym II Rzeczpospolitą była ugoda jałtańska w lutym 1945 roku.

Polska nie odzyskała już kresów „małych ojczyzn”. Jedynie pozostał w Polakach nurt wspomnień osobistych, związanych z utratą Arkadii dzieciństwa i okresu dorastania. A także w kategoriach rachunków cierpień doznawanych na Kresach ze strony bolszewików i okupanta niemieckiego.

Pamiętamy o wielkich i znanych nam we współczesnym świecie ludziach wywodzących się z Kresów, jak Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, Eliza Orzeszkowa, Maria Konopnicka, Zofia Nałkowska, Leopold Staff, Julian Ursyn Niemcewicz i wielu, wielu innych.

Wśród wielkich i znanych Polaków na całym świecie byli też: Stanisław Moniuszko, aktorzy, piosenkarze i reżyserzy jak: Czesław Niemen, Ludwik Solski, Andrzej Łapicki, Adam Hanuszkiewicz czy Kazimierz Dejmek.

To oni ocaleni byli ostoją polskości. Niemcy też swoje zrobili. Zgładzili wielu polskich profesorów, pisarzy i inteligencję polską.

Trzeba pamiętać, że tak dokonał się IV rozbiór Polski, podzielony przez Stalina i Hitlera. To działanie położyło kres Kresom.

Krystyna Lemanowicz – autorka książki „Tak nie miało być”

———————————————

Informacja o książce:

Copyright by Krystyna Lemanowicz

Opracowanie, redakcja

Zuzanna Przeworska

Zdjęcia

Archiwum rodzinne, ze zbiorów rodziny: Haliny Woźniak

Historie są prawdziwe. Sfabularyzowane.

Nazwiska uczestników zdarzeń i świadków są prawdziwe.

Wydanie I, Piła 2023

Wydawca

Wydawnictwo Media Zet Zuzanna Przeworska

64-920 Piła, ul. Salezjańska 11/8,

tel./fax /67/ 213 24 92

www.wydawnictwomediazet.pl

e-mail: mediazet@wp.pl

Opracowanie graficzne

Oficyna Reklamowo-Edytorska DRACO-ART w Pile

Renata Drozd

Druk

Drukarnia TOTEM Inowrocław

ISBN 978-83–66635–20–3

————————————–

Zamówienie

Książkę „Tak nie miało być” Krystyny Lemanowicz

można zamówić u wydawcy: wysyłka pocztą –

cena za 1 egz. – 40 zł +15,00 zł koszty przesyłki. Można tę kwotę – 55,00 zł wpłacić
na konto wydawnictwa – proszę podać dokładny adres:

Wydawnictwo Media Zet Zuzanna Przeworska

ul. Salezjańska 11/8, 64-920 Piła

NIP 764-156-24-68

Konto – Bank Pekao S.A. II O. w Pile

nr 19 1240 1705 1111 0011 1964 8646

Książkę wyślemy po wpłacie na konto

tel. 668 000 335

—————————————–